Ο Άγιος Ερμογένης αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα Αγίου με απέραντη αφοσίωση στον Θεό περνώντας τα πάνδεινα στα χέρια των ειδωλολατρών χωρίς να απομακρυνθεί ωστόσο ποτέ από την χριστιανική του πίστη.
Τα αμέτρητα θαύματά του και το απίστευτο θαύμα με την αναπάντεχη άφιξη των λειψάνων του στην Κύπρο.Γεννηθείς στην κωμόπολη Φοινικούντα της Αττάλειας τον 4ο αι. μ.Χ. ο Άγιος Ερμογένης κατάφερε να στεριώσει το όνομά του στο πάνθεον των θαυματουργών αγίων της χριστιανοσύνης. Όντας επίσκοπος Σάμου τιμάται στην Κύπρο ως τοπικός Άγιος αφού με τρόπο θαυματουργικό έφτασαν τα θεόσεπτα λείψανά του στην μεγαλόνησο και συγκεκριμένα στο χωριό Επισκοπή, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Κουρίου. Μυημένος εκ γενετής στα χριστιανικά ιδεώδη από τους γονιούς του, αφού μεγάλωσε, αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στον Κύριο. Αφού έφυγαν από τη ζωή οι γονείς του, αρνήθηκε όλα τα υλικά αγαθά διανέμοντας την περιουσία του στους φτωχούς. Ακολούθως, επέλεξε να μαθητεύσει σε ασκητικές σχολές στην Αίγυπτο.
Η φλογερή και αδιάσειστη πίστη του και η φοβερή ταπεινότητά του, ώθησαν το Πατριαρχείο στο να τον ανακηρύξει επίσκοπο Σάμου. Η ακλόνητη αυτή πίστη του Αγίου Ερμογένη είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψή του από τους ειδωλολάτρες. Όχι μόνο δεν άλλαξε την βαθιά του πίστη αλλά ομολόγησε απέναντι από τον ειδωλολάτρη ηγεμόνα Σατορνίνο τα χριστιανικά του πιστεύω αναθεματίζοντας παράλληλα τα είδωλα και όσους πίστευαν σε αυτά. Τότε είναι που υποβλήθηκε σε πλήθος φρικτών βασανιστηρίων όπως μαστιγώματα, γδαρσίματα από ξυράφια και καψίματα από καυτερά σουβλιά. Θαύματα όμως διαδέχονταν το ένα το άλλο δίνοντας την εντύπωση ότι ο Άγιος απολάμβανε όλα τα φοβερά βασανιστήρια. Πολλοί ειδωλολάτρες πίστεψαν στον Ιησού και έγιναν Χριστιανοί. Ο σατανικός Σατορνίνος εξοργίστηκε ακόμα περισσότερο διατάζοντας τον αποκεφαλισμό του Αγίου στις 5 Οκτωβρίου. Έτσι έφυγε από τη ζωή αυτός ο θαυματουργός και πάμπιστος Άγιος.
Αρκετοί Χριστιανοί την νύχτα του θανάτου του Ερμογένη, αφού πήραν το ιερό λείψανό του, το τοποθέτησαν σε μια κιβωτό μαζί με τα σεβαστά άμφια και την κάρα του και έπειτα τα έριξαν στην θάλασσα. Η κιβωτός με τη βοήθεια της κυμματώδους θάλασσας έφτασε στις ακτές της Κύπρου όπου ο λαός υποδέχτηκε με περίσσια ευλάβεια το γεγονός κτίζοντας στο χωριό Επισκοπή, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Λεμεσού, εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη του Αγίου. Πηγές εντάσσουν την χρονολόγηση του ναού κατά τον 8ο αι. μ.Χ, ωστόσο με τις κατά καιρούς επιδρομές καταστράφηκε και τη θέση του πήρε ναός κτισμένος τον 17ο αι.
Πρόκειται για ένα λιθόκτιστο κτίσμα διαστάσεων 6 Χ 3 μέτρων, καμαροσκέπαστο και δίκλιτο στο οποίο υπάρχει και ο σεβαστός τάφος του Αγίου. Μέχρι και σήμερα πραγματοποιούνται ιάσεις ασθενειών για πιστούς με βαθιά ευλάβεια.
Το 1772 εκδόθηκε στην Βενετία η ακολουθία του Αγίου Ερμογένη με πρωτοβουλία του τότε μητροπολίτη Κιτίου, Μακαρίου. Το 2004 με ενέργειες του μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας, Ευσεβίου, τεμάχιο της κάρας του Αγίου μεταφέρθηκε από την αφιερωμένη σε αυτόν εκκλησία στην Επισκοπή στον ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Βαθέος Σάμου, τόπο όπου επισκόπευσε ο Άγιος και που τιμάται ιδιαιτέρως.
Ο θεοσέβαστος αυτός Άγιος τιμάται κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου, ημέρα που εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Η βαθιά του πίστη και η ασύλληπτη αγάπη του προς τον Θεό τον εξύψωσαν στα μάτια των πιστών που σπεύδουν κατά συρροή κάθε χρόνο στην ετήσια πανήγυρή του για να τον τιμήσουν.