Το όρος Σινά θεωρείται ένας τόπος ιερός, τόσο για τον Χριστιανισμό, όσο και για τους μουσουλμάνους και Ιουδαίους.
Κατ’ επέκταση, η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης είναι αξιοσέβαστη και προστατεύεται από όλες τις θρησκείες. Μάλιστα, ο προφήτης του Ισλάμ, Μωάμεθ, θέσπισε το έγγραφο «Αχτιναμέ» με το οποίο έθετε τη Μονή υπό την προστασία του.
Σύμφωνα με την παράδοση, το όρος Σινά είναι το σημείο όπου ο Θεός παρέδωσε στον Μωυσή τις πλάκες του Νόμου με τις Δέκα Εντολές (Έξοδος 19). Για τον λόγο αυτό, το όρος Σινά έλαβε και το προσωνύμιο «Θεοβάδιστο».
Η υψηλότερη κορυφή του όρους έχει ύψος 2.240 μ. και απέχει από την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης απόσταση δύο ώρες με τα πόδια.
Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης θεωρείται η παλαιότερη χριστιανική μονή στον κόσμο, μαζί με την Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου κοντά στο Κάιρο. Από το 2003 η Μονή συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Αρχικά, στο σημείο όπου ο Μωυσής άκουσε τη Θεία Φωνή χτίστηκε το παρεκκλήσι της «Φλεγόμενης Βάτου» από την Αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι πρώτοι ερημίτες μοναχοί εμφανίστηκαν στην περιοχή το 381-384 μ.Χ.
Στη συνέχεια, κατά τον 6ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’, σε μία προσπάθεια να προστατεύσει τους μοναχούς που ζούσαν εκεί, αλλά και το παρεκκλήσι από τις διάφορες επιδρομές και λεηλασίες, έδωσε εντολή να χτιστεί το μοναστήρι.
Έτσι, τα χρόνια 527 – 565, χτίστηκε ένα μεγάλο τείχος περιμετρικά του παρεκκλησιού, καθώς και βοηθητικά κτίρια που βοηθούσαν στην οχύρωση και προστασία της μοναστικής ζωής. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και σήμερα ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός και η Βασίλισσα Θεοδώρα μνημονεύονται ως κτήτορες της Μονής.
Τα σημαντικότερα μνημεία, εικόνες, χειρόγραφα και κειμήλιά της είναι τα εξής:
– Το Καθολικό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6ος αιώνας): Το κύριο καθολικό (δηλ. ο κεντρικός ναός) της Μονής οικοδομήθηκε επί Ιουστινιανού (περ. 548–565 μ.Χ.) και διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτο. Αποτελεί μοναδικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής και φέρει εντυπωσιακά μαρμαροθετήματα και τέμπλο.
Σημαντικά είναι και τα παλαιοχριστιανικά λειτουργικά και αγιολογικά κείμενα, καθώς και χειρόγραφα σε συριακή και αραβική γλώσσα.
- Το «Ακτιναμέ» του Μωάμεθ
Ένα σπάνιο ιστορικό τεκμήριο συνδέει τον Ισλαμικό κόσμο με τη χριστιανική κοινότητα του Σινά. Η διαθήκη που αποδίδεται στον προφήτη Μωάμεθ υπέρ των μοναχών της Μονής Αγίας Αικατερίνης αποτελεί μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου ιερές εντολές διασώζονται και από μουσουλμάνους και από χριστιανούς. Το έγγραφο, γνωστό ως «Ακτιναμέ», έχει διασωθεί μέσα στους αιώνες και αποτελεί δείγμα διαθρησκειακής ειρηνικής συνύπαρξης και σεβασμού.
Η διαθήκη που φέρεται να εξέδωσε ο Προφήτης Μωάμεθ υπέρ των μοναχών του όρους Σινά αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα διαθρησκειακής αλληλεγγύης. Το σχετικό έγγραφο γράφτηκε από τον ιμάμη Αλί κατά το τέταρτο έτος του μουσουλμανικού ημερολογίου, δηλαδή γύρω στο 625 μ.Χ.. Σε αντίθεση με τις περισσότερες μουσουλμανικές παραδόσεις που έχουν διασωθεί αποκλειστικά από μουσουλμάνους, αυτή η διαθήκη έχει μεταφερθεί διαδοχικά και από χριστιανούς και από μουσουλμάνους.
(Το 1798, ο Μ. Ναπολέων εξέδωσε θέσπισμα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της Μονής Σινά, επειδή «κατοικείται από άνδρες πεπαιδευμένους και πολιτισμένους)
– Τα Ιερά κειμήλια και τα λειτουργικά σκεύη: Η Μονή κατέχει πολυάριθμα πολύτιμα λειτουργικά αντικείμενα, όπως: Άγια Ποτήρια, θυμιατήρια, σταυρούς ευλογίας και λειψανοθήκες, βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης. Επίσης διαθέτει σπάνια Άμφια, επιτραχήλια και καλύμματα ιερών σκευών, εξαιρετικής ραφής.
(Ανάμεσα στα σημαντικότερα χρυσοκέντητα άμφια ξεχωρίζει ο αρχιερατικός σάκος του αρχιεπισκόπου Σινά Κυρίλλου, κατασκευασμένος στην Κρήτη τον 17ο αιώνα.)
– Η Κοιλάδα του Αγίου Μωυσή και τα παρεκκλήσια της περιοχής: Στην ευρύτερη περιοχή της Μονής διατηρούνται μικρά παρεκκλήσια και ερημητήρια ασκητών (όπως του Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος), καθώς και το μονοπάτι ανάβασης στο Όρος Σινά (Όρος Χωρήβ), με το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδος στην κορυφή.
Η Ιερά Μονή Σινά αποτελεί μοναδικό σύνδεσμο μεταξύ της εβραϊκής, χριστιανικής και ισλαμικής παράδοσης, με αδιάλειπτη μοναστική ζωή από τον 4ο αιώνα. Τα μνημεία και τα κειμήλιά της μαρτυρούν το βάθος της ορθόδοξης πνευματικότητας και τη συμβολή του μοναχισμού στη διατήρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Το «Ακτιναμέ» του Μωάμεθ
Ένα σπάνιο ιστορικό τεκμήριο συνδέει τον Ισλαμικό κόσμο με τη χριστιανική κοινότητα του Σινά. Η διαθήκη που αποδίδεται στον προφήτη Μωάμεθ υπέρ των μοναχών της Μονής Αγίας Αικατερίνης αποτελεί μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου ιερές εντολές διασώζονται και από μουσουλμάνους και από χριστιανούς. Το έγγραφο, γνωστό ως «Ακτιναμέ», έχει διασωθεί μέσα στους αιώνες και αποτελεί δείγμα διαθρησκειακής ειρηνικής συνύπαρξης και σεβασμού.
(Το 1798, ο Μ. Ναπολέων εξέδωσε θέσπισμα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της Μονής Σινά, επειδή «κατοικείται από άνδρες πεπαιδευμένους και πολιτισμένους)
– Τα Ιερά κειμήλια και τα λειτουργικά σκεύη: Η Μονή κατέχει πολυάριθμα πολύτιμα λειτουργικά αντικείμενα, όπως: Άγια Ποτήρια, θυμιατήρια, σταυρούς ευλογίας και λειψανοθήκες, βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης. Επίσης διαθέτει σπάνια Άμφια, επιτραχήλια και καλύμματα ιερών σκευών, εξαιρετικής ραφής.
– Η Κοιλάδα του Αγίου Μωυσή και τα παρεκκλήσια της περιοχής: Στην ευρύτερη περιοχή της Μονής διατηρούνται μικρά παρεκκλήσια και ερημητήρια ασκητών (όπως του Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος), καθώς και το μονοπάτι ανάβασης στο Όρος Σινά (Όρος Χωρήβ), με το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδος στην κορυφή.
Η Ιερά Μονή Σινά αποτελεί μοναδικό σύνδεσμο μεταξύ της εβραϊκής, χριστιανικής και ισλαμικής παράδοσης, με αδιάλειπτη μοναστική ζωή από τον 4ο αιώνα. Τα μνημεία και τα κειμήλιά της μαρτυρούν το βάθος της ορθόδοξης πνευματικότητας και τη συμβολή του μοναχισμού στη διατήρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
